تحلیل عاملی اثرات اقتصادی-اجتماعی فعالیت‌های بیومکانیکی آبخیزداری از ‏دید آبخیزنشینان حوزه آبخیز گوش شهرستان مشهد‏

Authors

  • ابوالقاسم دادرسی سبزوار مربی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزی، مشهد، اﯾﺮان
  • علی گزنچیان استادیار، تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزی، مشهد، اﯾﺮان
  • محمد نمکی استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزی، ارومیه، اﯾﺮان
Abstract:

ارزیابی اقتصادی و اجتماعی طرح‌های آبخیزداری، معیار مهمی برای ارزش‌گذاری آن‌ها محسوب می‌شود. تحقیق پیش‌رو با هدف بررسی، شناخت و تحلیل اثرات اجتماعی-اقتصادی عملیات آبخیزداری اجرا شده، از دید روستائیان انجام شد. روش تحقیق برای بررسی ابعاد تئوریک موضوع به روش اسنادی و برای تکمیل پرسشنامه‌های مورد نیاز، به روش پیمایشی بود. جامعه آماری منتخب، 152 خانوار روستای گوش، واقع در 60 کیلومتری شمال شهر مشهد از استان خراسان رضوی بودند که 38 نفر از آنان، به‌طور تصادفی و به روش محاسبه با فرمول کوکران، انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه بود که پس از تهیه، آزمون اعتبار و تائید پایایی (0.745=α)، به‌صورت حضوری در محل تکمیل شد. به روش تحلیل عاملی و با کمک آمار توصیفی، مبتنی بر نظرخواهی از مردم و نتایج حاصل از استخراج اطلاعات پرسشنامه‌ها، میزان اثرگذاری اجتماعی-اقتصادی طرح‌های آبخیزداری اجرا شده، مشخص شد. در تحقیق، از مقیاس لیکرت، برای آنالیز و سنجش اثرات استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل عاملی نشان داد که متغیر‌های تاثیرگذار اقتصادی و اجتماعی، در چهار عامل اصلی شامل: افزایش سطح اراضی باغی و کشاورزی، افزایش آبدهی قنوات، افزایش اراضی مرتعی و جلوگیری از سیل و خسارات ناشی از آن به اراضی، بروز نمود. این چهار عامل در مجموع، بیش از 60 درصد از کل واریانس را تبیین نمودند. نتایج نهایی تحقیق نشان داد که اجرای عملیات آبخیزداری توانسته است با کنترل سیل و تغذیه آبرفت، آبدهی قنوات را بهبود و سطح اراضی کشاورزی و باغی را افزایش دهد. همچنین، اجرای عملیات حفاظتی در مراتع، موجب بهتر شدن تراکم پوشش گیاهی و افزایش سطح مراتع شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی عوامل موثر بر میزان مشارکت آبخیزنشینان حوزه آبخیز منج-بیدله شهرستان لردگان در فعالیت‌های آبخیزداری

استان چهارمحال و بختیاری با دارا بودن حدود یک درصد مساحت کل کشور، حدود 10 درصد نزولات جوی کشور را به خود اختصاص داده،­ سرچشمه دو رودخانه مهم یعنی کارون و زاینده‌رود می‌باشد. در سال‌های اخیر، برای مهار و حفظ آب­های سطحی و جلوگیری از خارج شدن آن­ها از استان، عملیات مختلف آبخیزداری در سطح استان اجرا شده و یا برای اجرای آن­ها برنامه‌ریزی شده است.این پژوهش، با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر میزان مشارکت آب...

full text

ارزیابی اثرات اجتماعی - اقتصادی پروژه‌های منابع طبیعی اجرا شده از دید ذینفعان (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اندبیل- شهرستان خلخال)

امروزه، اجرای پروژه‌های مختلف منابع طبیعی در سطح نواحی روستایی را نمی‌توان جدای از آثار زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از این طرح‌ها در نظر گرفت. این پژوهش با هدف شناسایی اثرات اجتماعی و اقتصادی طرح‌های بیولوژیکی و مکانیکی اجرا شده در حوزه آبخیز اندبیل از دیدگاه ذینفعان و بهره‌برداران، با روش توصیفی و تحلیلی بوده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه سرپرستان خانوارهای بهره‌بردار و ساکن این حوزه ...

full text

بررسی ارزیابی اثرات اقتصادی-اجتماعی طرح‌های مرتعداری در حوزه شهرستان مشهد

هدف از این تحقیق ارزیابی اثرات اقتصادی-اجتماعی طرح‌های مرتعداری درحوزه شهرستان مشهد است. به این منظور طرح‌های مرتعداری که از سال 1372 تا 1391 به تصویب رسیده اند، 16 طرح مرتعداری در قالب طرح‌های اجرا شده، طرح‌های اجرا نشده و طرح‌های در حال اجرا بررسی شدند. به منظور رسیدن به این هدف پرسشنامه‌هایی تهیه شد و با توجه به 15 سامان عرفی، 48 نمونه به طور تصادفی انتخاب شد. پرسشنامه‌ها در سفرهایی که به من...

full text

ارزیابی تأثیر عملیات آبخیزداری بر آبنمود سیل با استفاده از مدل HEC-HMS (مطالعه موردی: حوزه آبخیز گوش و بهره)

     Quantifying the effects of watershed management projects is a first step in the evaluation of their efficiency. Selecting suitable index for evaluation is an important concern in an evaluation process and is determined on the basis of project type, evaluation method, required accuracy, and available data. Watershed management projects have been initiated in Goosh-Bahreh Watershed, Khorasan...

full text

اولویت‌بندی راهکارهای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی آبخیزنشینان استان فارس با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه‌ای

مدیریت اکوسیستم اساساً به سبب دخیل بودن پدیده‌های طبیعی و انسانی، امری دشوار و پیچیده است که نیازمند مدیریتی با رویکرد سیستمی است. این مدیریت باید جامع بوده و موجب حفظ پایداری منابع شود و علاوه بر آن ارتقاء وضعیت اقتصادی و اجتماعی ذینفعان حوزه‌های آبخیز را شامل گردد. به‌دلیل تعامل پیچیده و متقابل آبخیزنشینان با منابع طبیعی، بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی این جوامع می‎تواند در بهبود وضعیت منابع طب...

full text

عوامل مؤثر بر تمایل آبخیزنشینان به مشارکت در طرح‌های آبخیزداری در حوزه هزارخانی

Considering importance of natural resources conservation, developing participatory strategies to protect these resources is necessary and fundamental. With public participation in each project, the implementation and conservation of the project is done in short period of time with low cost and more desirable. Main objective of this research is identifying factors influencing on people tendency ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 3

pages  290- 302

publication date 2016-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023